Bazylia – Ocimum sp. Lamiaceae
Ziele królewskie o pikantnym, goździkowym zapachu jest kwintesencją kuchni włoskiej. Jest ogromna ilość gatunków bazylii od cytrynowych, anyżkowych, korzennych, cynamonowych, tymiankowych aż po aromat kadzidła i kamfory.
Wykorzystywane części: liście, kłosy kwiatów
W medycynie
Bazylia pospolita znana jest raczej z pięknego zapachu niż zastosowań medycznych. Ze względu na lekkie działanie uspokajające herbatka z bazylii przepisywana jest na złagodzenie napięcia nerwowego.
Święta bazylia – ocinum sanctum jest odmianą azjatycką wykorzystywaną w medycynie ajurwedyjskiej, przy regulowaniu poziomu cukru u diabetyków oraz leczeniu stresu. Poprawia koncentrację i pamięć stosowana jest przy katarze siennym i astmie.
Bazylia jest naturalnym lekarstwem wspomagającym układ pokarmowy i nerwowy. Działa przeciwskurczowo, ułatwia trawienie, olejki eteryczne bazylii działają przeciwbakteryjnie i przeciwpasożytniczo. Można przyrządzać z wysuszonych liści odwary i napary, przydatne przy niestrawnościach, braku apetytu i wzdęciach. Stosuje się herbatki podczas przeziębienia i stanów zapalnych gardła, przy nadpobudliwości, depresji, stanach lekowych, migrenie, reumatyzmie. Maści spreparowane z jej wyciągu działają odkażająco i ściągająco, są dobre na ukąszenia komarów.
Ma swoje zastosowanie w domu poprzez wykorzystanie jej właściwości dezynfekujących w formie spreju do czyszczenia wszelkich powierzchni. Można za pomocą jej ekstraktu odstraszać muchy, podczas letnich posiłków na łonie natury weź z sobą pęki bazylii, które odstraszą muchy i insekty.
Napar przy niestrawności i wzdęciach
Weź 2 łyżki suchych liści zalej 1 szklanką wrzącej wody, odstaw na 10 minut przykryte. Po odcedzeniu wypij 1 raz dziennie. Gdy wzdęcia są uciążliwe wypijaj 2-3 szklanki dziennie przez 1 tydzień, zrób tydzień przerwy i powtórz kurację.
Odwar do płukania przy zapaleniu gardła
Weź 2 łyżki suchych liści bazylii, gotuj przez 20 minut w szklance wody. Płucz gardło 2-3 razy dziennie, ostudzonym płynem.
Bazylia do inhalacji przy katarze
Weź 2 garście liści bazylii zalej wrzątkiem, nachyl się nad miską, przykryj głowę ściereczką kuchenną, wdychaj parę. Inhalacja pomaga na drogi oddechowe i łagodzi katar.
W kosmetyce
Zastosowanie w kosmetyce ma głównie ekstrakt z bazylii poprzez swoje działanie antyseptyczne, przeciw-starzeniowe i oczyszczające. Produkowane są kremy na bazie ekstraktu.
Możemy w domowych warunkach sporządzić na bazie ekstraktu, olejku z bazylii tonik do wrażliwej, skłonnej do wyprysków cery. Również zrobimy maseczkę na tej bazie dodając żółtko i odrobinę soku z cytryny.
W kuchni
Bazylię stosuje się we wszystkich kuchniach świata, świeżą i suszoną. Doskonała do sporządzania pesto, sosów do sałatek i dań gotowanych. Podczas gotowania traci smak i ciemnieje, warto odłożyć garść świeżej bazylii i dodać do potrawy tuż przed podaniem.
Pesto z bazylii
Weź 3 szklanki świeżej bazylii, 4 ząbki zmiażdżonego czosnku, 1 łyżeczkę soli, pieprz do smaku, 1 szklankę oliwy z oliwek, sok z 1 cytryny. Można dodać piniowe orzeszki i starty parmezan.
Zmiksuj liście z czosnkiem, solą, pieprzem na koniec dolej oliwę i sok z cytryny. Przechowuj w słoiczku w lodówce do 1 tygodnia, polewaj pomidory, sałatę, zupy.
Uprawa
Wszystkie 64 gatunki bazylii pochodzą z klimatu subtropikalnego i tropikalnego. Są to zazwyczaj rośliny jednoroczne lub zimozielone byliny i krzewy, o aromatycznych liściach i kłosach składających się ze spiralnie rozmieszczonych wargowych kwiatach. Zwarte formy drobnolistne są popularne w Grecji, a także jako roślina do uprawy w doniczkach na oknie.
Stanowisko
Bazylia wymaga osłoniętego, ciepłego, słonecznego stanowiska z przepuszczalną glebą.
Rozmnażanie
Oprócz bylin, wszystkie gatunki jednoroczne, rozmnaża się z nasion. Nie należy wysiewać ich w ogrodzie, dopóki gleba się nie ogrzeje. Aby nie tracić czasu, można wysiać nasiona na tackach i trzymać je w ciepłym miejscu. Siewki mniejszych odmian można uprawiać w pojemnikach lub sadzić w rozstawie 30 cm, większe i krzaczaste wymagają odstępu 45 cm.
Odmiany bazylii łatwo mogą się krzyżować, więc w przypadku uprawy kilku odmian z zebranych nasion wyrosną osobniki różniące się od roślin macierzystych, chyba że uniemożliwi się im zapylenie krzyżowe przez pszczoły. Można także ukorzeniać sadzonki z bocznych pędów.
Pielęgnacja
Podlewać regularnie. Pochodząca z tropików bazylia rośnie gwałtownie w temperaturze przekraczającej 16°C i jest wrażliwa na przymrozki. Żeby przedłużyć życie rośliny i stymulować rozwój liści, uszczykuj główki kwiatowe.
Szkodniki i choroby
Grzyby z rodzaju fusarium mogą atakować rośliny, powodując ich nagłe więdnięcie. Trzeba usunąć i zniszczyć porażone rośliny (nie wyrzucać ich na kompost) i nie sadzić bazylii w skażonej glebie. Bazylię można sadzić pomiędzy innymi roślinami, będzie eleganckim dodatkiem w ozdobnym ogrodzie.
Zbiór i przechowywanie
Świeże, dorosłe liście i pędy kwiatowe można zbierać o dowolnej porze. Aby ususzyć liście, należy ściąć całą roślinę przy nasadzie i powiesić w zacienionym miejscu, a następnie przechowywać w szczelnym pojemniku, w chłodzie. Można zrobić z bazylii pesto, przelać do małych słoiczków i zamrozić, po odmrożeniu pachnie i wygląda jak świeża roślina.
Włoski sposób przechowywania bazylii polega na układaniu liści warstwami w słoiku, posypując każdą warstwę solą. Na koniec zalej bazylię dobrą oliwą. Zamknij szczelnie i przechowuj w lodówce, po kilku dniach oliwa nasiąknie aromatem bazylii. Liście możesz użyć do zrobienia pesto.
